Brief summary
After his excommunication and imprisonment as a result of not complying with a verdict of John (of Enghien), bishop of Liege, Willem van Born, parish priest of Geertruidenberg, renounces his claims concerning the dispute with the abbess and convent of the abbey of Thorn, including the promised obligation towards him by the knights Hendrik, lord of Pietersheim, and Michael, lord of Rothem. He also promises, as additional security, to vacate his church should he or his associates act against it and to pay a fine to the abbess of Thorn and the chapter (of St. Lambert) at Liege, for which he appoints sureties.
Latin text of the charter
Universisa presentes litteras inspecturis Willelmus de [B]orne, investitus seu rector ecclesie Montis Sancte Gertrudis, Leodiensis dyocesis, salutem cum noticia veritatis.
Noverit universitas vestra quod cum reverendus pater dominus Iohannes, felicis memorie quondam Leodiensis episcopus, occasione cuiusdam litis, dissentionis et discordie dudum orte inter honorabiles et religiosas personas .. abbatissam et conventum ecclesie Thorensis ex una parte et nos ex parte altera contra nos per excommunicationis et aggravacionis sententiam processisset et quia ipsius sententiis non paruimus ipsas per annum et amplius animo indurato pertinaciter sustinendo, nos capi procuravit et carcerali custodie mancipari, nos demum conscientie voluentes volumina deposito inpatientis animi nostri motu attendentesque rixarum discrimina cum religiosis personis et precipue Deo dedicatis ipsi Deo nec hominibus christianis esse gratiosa nec accepta nobisque fructuosa cum predictis .. abbatissa et conventu proborum et amicorum nostrorum ducti consilio propter bonum pacis, amoris et concordie cum eisdem pacem inire cupientes et inter nos et easdem personas stabilire perpetuo, renuntiavimus et per presentes renuntiamus spontanea voluntate simpliciter et de plano libertati dediti omni rancori, actioni seu questioni quos vel quam habuimus, habemus vel habere potuimus ex quacumque causa usque in diem presentem contra .. abbatissam et conventum predictos et suos, tam presbiteros quam laicos qualescumque, promittentes fide interposita et super hoc iuramento prestito corporali quod occasione litis, dissentionis vel captivationis predicte contra Leodiensem vel Thorensem ecclesias seu personas seu homines ad ipsas ecclesias et episcopatum Leodiensem pertinentes seu eisdem adherentes, infestationis aculeum nullatenus erigemus nec quicquam per nos vel alios contra ipsos .. abbatissam, conventum et suos faciemus seu fieri procurabimus occasione premissorum de iure vel de facto aut ipsas ecclesias vel personas ad easdem spectantes sustinebimus a nobis et nostris ob causam predictam aliquatinus molestari, effestucando renunciantes omni fideiussioni seu obligationi nobis facte nomine .. abbatisse et conventus predictorum occasione cuiuscumque contractus et specialiter fideiussioni dominorum Henrici de Pytersheim et Mychaelis de Rotheim, militum, pro absolutione nostra impetranda et omni eo quod occasione eiusdem nobis cedere posset vel esse proficuum in futurum. Et ut plene et sincere reconciliatos nobis se sentiant super premissis et quibuscumque aliis ad hoc nos spontanee obligamus per presentes ut si, quod absit, quod contra premissa vel eorum alterum aliquo unquam tempore nos per nos aut nostros venire contingat ecclesia nostra de Monte predicta de iure et de facto ob hoc vacet et habeatur a nobis pro resignata per presentes et quod de ipsa ecclesia domina .. abbatissa, prefate ecclesieb patrona, tanquam de beneficio vacante alicui persone ydonee possit libere et sine offensa alicuius providere, hoc etiam signanter adiecto quod si in premissis vel altero premissorum inventi fuerimus transgressores foro et iuridictioni capituli Leodiensis, extunc nos subicimus tanquam periuros et fidei violatores censura que convenit puniendos. Et ad maiorem securitatem predicta omnia et singula observare, tenere et non contravenire per nos vel per alios de iure vel de facto dictis .. abbatisse et conventui necnon et capitulo maioris ecclesie Leodiensis promittimus per presentes sub pena ducentarum marcharum Leodiensium ipsi .. abbatisse et suis proximioribus pro parte media et capitulo predicto pro parte altera a nobis solvenda si, quod absit, non faceremus, teneremus et non observaremus eisdem .. abbatisse et conventui et eisdem adherentibus predicta superius recitata et singulic eorundem, pro qua pena si committi contingeret a nobis, quod absit, modo predicto solvenda. Nos nobiles viros dominos Willelmum de Horne, Gossuinum de Borne, Ostonem, filium eius, Willelmum de Cranendunc, milites, Arnoldum, dominum de Steyne, et Danyelem de Gore, nostros constituimus fideiussores erga dictos .. abbatissam et suos propinquos necnon et capitulum predictum. Et nos domini Willelmus de Horne, Gossuinus de Borne et Osto, filius suus, Willelmus de Cranendunc, Arnoldus de Steyne et Danyel de Gore, fideiussores predicti ad preces et ad mandatum dicti Willelmi ad dictam penam solvendam si ab eodem Willelmo vel suis committi contingeret ex causis predictis vel earum aliqua, quod absit, dictis .. abbatisse et capitulo predicto, nos et nostra obligavimus et obligamus per presentes et promittimus pro pena predicta ad requisitionem dicte .. abbatisse, suorum propinquorum vel capituli Leodiensis predicti intrare Traiectum vel alium locum honestum, ab ipsis nobis assignandum in hospitium alicuius honesti et ibidem iacere ad comestus nostris sumptibus et expensis nec abinde exire donec de dicta pena dictis .. abbatisse et suis propinquioribus et capitulo plenarie fuerit satisfactum. Et predicta promittimus predictis .. abbatisse et suis propinquioribus et capitulo predicto nos fideiussore[s] predicti [t]enere et observare et non contravenire per nos, alium vel alios de iure vel de facto, fide prestita a nobis corporali et [quod in per]petuum si ipsum Willelmum contra premissa vel aliquid premissorum venire contingeret, quod ipsi Willelmo non astabimus nec eundem iuvabimus in aliquo [ope], consilio vel favore nec in districtu nostro sustinebimus eundem, sed .. abbatissam et monasterium predictos in iure suo defendemus.
In cuius rei testimonium nos domini Willelmus de Horne, Gossuinus de Borne et Osto, filius suus, et Willelmus de Cranendunc, fideiussores predicti, ad preces dicti Willelmi sigilla nostra presentibus duximus apponenda. Et quia nos, Arnoldus de Steyne et Danyel de [G]ore, fideiussores predicti, sigilla propria non habemus, ego Arnoldus nobilem virum .. dominum Walramum, dominum de Monioyen et de Valkenborgh, ego vero Danyel dominum Iohannem de Hafkensdale, milites, rogavimus ut sigilla sua pro nobis presentibus apponerent.
Et nos [Walramus] dominus de Monoyen et Iohannes de Hafkensdale ad preces dictorum Arnoldi de Steyne et Danyelis de Gore sigilla nostra presentibus litteris profitemur apposuisse.
Datum anno Domini millesimo CCo octogesimo secundo, in die Epyphanie Dominid.
a vergrote en versierde initiaal A.
b slotletter verbeterd uit andere letter A.
c aldus A, lees singula.
d hierna sluitingsteken A.
Dutch translation
Willem van Born, pastoor van Geertruidenberg, maakt bekend dat wijlen Jan (van Enghien), bisschop van Luik, hem vanwege twist en onenigheid die lang geleden was ontstaan tussen hem en abdis en convent van Thorn, bestraft heeft met een vonnis van excommunicatie en verergering daarvan, en hem heeft opgepakt en in een kerker gezet omdat hij niet gehoorzaamde aan de uitspraken van de bisschop, maar langer dan een jaar hardnekkig vasthield aan zijn eigen verharde opvattingen. Nadat Willem van gedachten was veranderd en zijn boosheid over die straffen had overwonnen, is hij tot het inzicht gekomen dat de schade van ruzie met religieuzen en vooral aan God gewijden noch voor God zelf noch voor christenen aangenaam is, noch nuttig voor hemzelf en abdis en convent. Op aanraden van eerzame mannen en zijn vrienden, uit verlangen om vanwege de goede vrede, liefde en eensgezindheid met hen vrede te sluiten en in goede verstandhouding te leven, heeft Willem vervolgens uit vrije wil door dit geschrift afgezien van iedere wrok, actie of betwisting die hij tot op de dag van vandaag had, heeft of zou kunnen hebben, op welke grond dan ook tegen abdis en convent en hun mensen, zowel priesters als leken, om het even wie dan ook. Hij belooft met beroep op zijn trouw en onder ede dat hij vanwege dat geschil, die onenigheid en gevangenschap, geen vijandelijke actie zal ondernemen en ook niets anders tegen de kerken van Luik of Thorn of tegen personen en mannen die tot die kerken en het bisdom Luik behoren of daarvan afhankelijk zijn, en ook niets anders, noch door hemzelf noch door anderen tegen abdis en convent iets te doen of laten doen vanwege voorgaande zaken, rechtens of feitelijk gebeurd, of van zijn kant of die van zijn medestanders toelaten dat deze kerken of de personen die daartoe behoren worden lastiggevallen. Daarbij ziet Willem plechtig af van iedere borgtocht en verplichting jegens hem en in naam van abdis en convent, bij welke overeenkomst dan ook, en in het bijzonder van de borgtocht door Hendrik, heer van Pietersheim, en Michael, heer van Rothem, ridders, voor het verkrijgen van ontslag van rechtsvervolging en voor alles wat terzelfder gelegenheid aan hem zou kunnen worden overgedragen of van nut zou zijn in de toekomst. En opdat de abdis en de bisschop zich volledig en werkelijk verzoend zouden voelen jegens Willem vanwege het voorgaande en welke andere dingen dan ook, verbindt hij zich er met dit geschrift vrijwillig toe dat, indien hijzelf of zijn medestanders ooit handelen tegen het bovenstaande of ook maar iets daarvan, zijn kerk van Geertruidenberg hierom rechtens en feitelijk vacant zal zijn en door hem voor neergelegd en vacant zal worden gehouden en dat de abdis als patroon van deze kerk, vrij en zonder iemand te misdoen, voor de kerk voor een geschikt iemand kan zorgen zoals voor een vacant beneficie. Bovendien belooft Willem expliciet dat indien hij in ook maar een van de bovenstaande zaken een overtreder zou blijken te zijn, hij zich als meinedige en schender van de belofte aan het Luikse gerecht en de jurisdictie van het kapittel van Sint-Lambert te Luik onderwerpt die gestraft moet worden met een passende straf. En ter meerdere zekerheid dat hij zich aan al het voorgaande zal houden en er niet tegenin gaan, belooft hij dit aan abdis en convent én aan het kapittel op een boete van tweehonderd mark Luiks, voor de helft door hem te betalen aan de abdis en haar naasten en voor de andere helft aan het voornoemde kapittel, indien hij tegenover abdis en convent en degenen die bij hen horen het hiervoor genoemde niet zou doen en niet in acht zou nemen. Hij stelt de edelen Willem van Horn, Gozewijn van Born, Osto, zijn zoon, Willem van Cranendonk, ridders, Arnoud, heer van Stein, en Daniël van Goor aan als borgen voor de abdis en haar naasten en voor het kapittel. En Willem van Horn, Gozewijn van Born, Osto, zijn zoon, Willem van Cranendonk, Arnoud van Stein en Daniël van Goor stellen zich op verzoek van pastoor Willem borg om de genoemde boete te betalen ingeval Willem of de zijnen iets doen in strijd met het voorgaande. En zij beloven op verzoek van de abdis, haar naasten en het kapittel Maastricht binnen te gaan voor de genoemde boete of in een andere eerbare plaats, aan te wijzen door hen, in een gastenverblijf van een eerbaar persoon, om daar te verblijven op hun eigen kosten en daar niet vandaan te gaan totdat de boete volledig voldaan is aan de abdis, haar naasten en het kapittel. En deze beloven als borgen aan de abdis, haar naasten en aan het kapittel het voorgaande in acht te nemen en niet te overtreden of te laten overtreden, juridisch of feitelijk; ook beloven zij dat ze Willem niet zullen bijstaan of helpen met raad en daad noch hem ondersteunen in hun rechtsgebied indien hij het voorgaande of ook maar iets daarvan overtreedt, maar dat zij de abdis en het convent in hun recht zullen verdedigen.
Willem, heer van Horn, Gozewijn van Born, Osto, zijn zoon, Willem, heer van Cranendonk, de voornoemde borgen, hebben op verzoek van Willem bezegeld.
Omdat Arnoud van Stein en Daniël van Goor geen eigen zegel hebben, heeft Arnoud aan Walram, heer van Monschau en Valkenburg, ridder, gevraagd om te bezegelen en Daniël heeft dit gevraagd aan Jan, heer van Haasdal, ridder.
Walram en Jan van Haasdal hebben op hun verzoek bezegeld.
Gegeven op 6 januari 1283.
Nadere toelichting
Lees meerpartners
donors
.avif)
